Το πρώτο ελληνικό εργοστάσιο ζάχαρης εγκαινιάστηκε σαν σήμερα στις 26 Αυγούστου του 1961 στη Λάρισα. Το εργοστάσιο αυτό, το πρώτο από τα συνολικά πέντε εργοστάσια παραγωγής ζάχαρης που λειτούργησε η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης (ΕΒΖ) στη Θεσσαλία και τη Βόρεια Ελλάδα, αναμόρφωσε την οικονομία της περιοχής, αφού σε αυτό απασχολούνταν 550 άτομα, ενώ τα ζαχαρότευλα που χρησιμοποιούνταν στο εργοστάσιο παράγονταν στην ευρύτερη περιοχή του νομού Λαρίσης από ντόπιους αγρότες.
Η ελληνική βιομηχανία ζάχαρης υπήρξε μια από τις ιστορικότερες γεωργικές βιομηχανίες της χώρας που άκμασε για πάνω από 50 χρόνια. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη εργοστασιακή μονάδα είναι μία από τις πρώτες που ιδρύθηκαν στο πλαίσιο προσπάθειας εκβιομηχάνισης της χώρας στις αρχές της δεκαετίας του 1960.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα ντοκιμαντέρ της ΓΥΣ (Γενική Διεύθυνση Τύπου και Πληροφοριών) για την ελληνική ζάχαρη παραγωγής 1961. Η ταινία έγινε υπό την ευθύνη του Μιχάλη Γαζιάδη, ενός από τους πρωτοπόρους κινηματογραφιστές στην Ελλάδα και τα πλάνα έχουν ιδιαίτερη ιστορική αξία μιας και καταγράφουν – πέρα από τα εγκαίνια του εργοστασίου – όλη τη διαδικασία παραγωγής της ζάχαρης στη Λάρισα. Παράλληλα, στα πλάνα αυτού του σημαντικού ντοκιμαντέρ καταγράφονται και τα τεχνικά και αγροτικά μέσα των αρχών της δεκαετίας του 1960.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΑΧΑΡΙΣ
Το ντοκιμαντέρ ξεκινά με πλάνα της μακέτας του πρώτου εργοστασίου της Ελληνικής Βιομηχανίας Σακχάρεως στη Λάρισα. Αμέσως μετά βλέπουμε αγρότες του θεσσαλικού κάμπου να προσέρχονται στο εργοστάσιο για να παραστούν στην τελετή των επίσημων εγκαινίων. Ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος και ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Ροδόπουλος τελούν από κοινού τα επίσημα εγκαίνια του νέου εργοστασίου και μιλούν στο μικρόφωνο του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας το οποίο μετέδιδε ραδιοφωνικά την τελετή των εγκαινίων.
Στην τελετή παρίστανται επίσης ο Υπουργός Βιομηχανίας Νικόλαος Μάρτης, ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων Σόλων Γκίκας, ο Υφυπουργός Συγκοινωνιών Θεόδωρος Κονίτσας, ο Δήμαρχος της Λάρισας Δ. Χατζηγιάννης, ο Μητροπολίτης Λάρισας και Πλαταμώνα Ιάκωβος, άλλοι επίσημοι και πλήθος κόσμου. Έπειτα, οι επίσημοι ξεναγούνται στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου, όπου δοκιμάζουν ζάχαρη.
Στην συνέχεια, παρακολουθούμε τη διαδικασία επεξεργασίας της ζάχαρης από την καλλιέργεια των ζαχαρότευλων έως τη βιομηχανική παραγωγή του τελικού προϊόντος. Αγρότες συλλέγουν και καθαρίζουν ζαχαρότευτλα, τα οποία στη συνέχεια μεταφέρονται σε σημείο συγκέντρωσης της παραγωγής όπου διενεργείται μεταξύ άλλων δειγματοληπτικός έλεγχος της ποιότητας του προϊόντος. Τα ζαχαρότευτλα φορτώνονται σε ειδικά βαγόνια και μεταφέρονται σιδηροδρομικώς στο εργοστάσιο. Ειδικοί επιστήμονες ελέγχουν στο χημείο του εργοστασίου την περιεκτικότητα των ζαχαρότευτλων σε σάκχαρα. Τα φορτία με τα ζαχαρότευτλα εκφορτώνονται και μεταφέρονται στις αποθήκες.
Στην συνέχεια προβάλλονται πλάνα από το σύστημα καθαρισμού του νερού που χρησιμοποιείται για την επεξεργασία των ζαχαρότευτλων και καταγράφεται η έκχυση των ακάθαρτων υδάτων στον ποταμό Πηνειό. Διάφορα στάδια επεξεργασίας των ζαχαρότευτλων με σκοπό την παραγωγή κρυσταλλικής ζάχαρης στο εργοστάσιο της Ελληνικής Βιομηχανίας Σακχάρεως στη Λάρισα.
Στο τρίτο μέρος του ντοκιμαντέρ παρακολουθούμε κατοίκους και αγρότες της ευρύτερης περιοχής των Σερρών να προσέρχονται στο χώρο όπου πραγματοποιήθηκε η θεμελίωση του δεύτερου εργοστασίου της Ελληνικής Βιομηχανίας Σακχάρεως στις 3 Σεπτεμβρίου του 1961. Ο Ν. Μάρτης και ο Υπουργός Γεωργίας Κωνσταντίνος Αδαμόπουλος προσέρχονται στο σημείο της τελετής. Ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής φθάνει με ελικόπτερο στη σημείο της τελετής. Μετά την τέλεση του αγιασμού, εκφωνούν διαδοχικά ομιλίες οι Βεζύρογλου, Κ. Αδαμόπουλος και Κ. Καραμανλής. Ο Κ. Καραμανλής καταθέτει το θεμέλιο λίθο του εργοστασίου και αναχωρεί με ελικόπτερο.
Έτος παραγωγής: 1961
Οπερατέρ: Μιχάλης Γαζιάδης
Βιβλιογραφία:
Ελευθερία, 29/8/961, σελ. 5, και 5/9/1961, σελ. 7.
Αρχείο Κωνσταντίνου Καραμανλή, τόμος 5, σελ. 157-159, 165.
Επιμέλεια τεκμηρίωσης: Δαμιανός Αγραβαράς
