Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας- Ξενώνας Ραψάνης βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει ένα ιδιαίτερης ποιότητας και σπουδαιότητας διήμερο πολιτισμού για τις ημέρες Τρίτη 22, και Τετάρτη 23 Αυγούστου, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στις 21:00, στο Μουσείο Οίνου και Αμπέλου. Ομιλητής, ο κορυφαίος συγγραφέας και αρθρογράφος Παντελής Μπουκάλας, ο οποίος θα μας μιλήσει με αφορμή το Δημοτικό Τραγούδι, που έχει σε βάθος μελετήσει και γράψει.

Την Τρίτη, 22/8, ο τίτλος της ομιλίας θα είναι: «Τα Δημοτικά Τραγούδια ως μαρτυρίες της ιστορίας».

«Τα δημοτικά τραγούδια, με ιστορία περίπου μιας χιλιετίας, είναι μάρτυρες. Η μαρτυρία τους προσλαμβάνει ποικίλες μορφές, όλες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες για τους Έλληνες του 21ου αιώνα, αν πράγματι μας νοιάζει η ιστορία των προγόνων μας, χωρίς αναδρομικούς εξωραϊσμούς. Κι αν θέλουμε να αντλήσουμε από τη μελέτη της ουσιώδεις γνώσεις. Γνώσεις παρηγορητικές αλλά και πικρές.

Αν διαλέξουμε αποκλειστικά τις μεν ή τις δε, για να αποθεώσουμε ή να ελεεινολογήσουμε, ο αυτοπροσδιορισμός μας θα συνεχίσει να χωλαίνει. Σε σπασμένο καθρέφτη δεν βλέπεις ακέραιο και καθαρό το πρόσωπό σου. Και φυσικά δεν το βλέπεις στην αυθεντικότητά του ούτε σε καθρέφτη στην επιφάνεια του οποίου έχεις επικολλήσει προληπτικά μια ωραιοποιημένη αυτοπροσωπογραφία σου.

Μολονότι η πρόσληψη των δημοτικών γίνεται πλέον με όρους διαφορετικούς από τους όρους που τα γέννησαν και τα καθιέρωσαν, ο ηθικός και πνευματικός πυρήνας τους ήταν πολύ ισχυρός και δεν κομματιάστηκε. Εξακολουθούν λοιπόν να λειτουργούν σαν αχθοφόροι τού παρελθόντος. Και σαν ποικιλόμορφοι μάρτυρές του. Μαρτυρούν για τους υπέρ ελευθερίας αγώνες και την Επανάσταση, για τη νοοτροπία των παππούδων και των γιαγιάδων μας, για τις αντιλήψεις τους όσον αφορά τους σύνοικους και τους περίοικους λαούς, για τη στάση τους απέναντι στη θρησκεία, τον έρωτα, την ξενιτιά και τον θάνατο»

Την Τετάρτη 23/8 η ομιλία θα έχει τον τίτλο: «Από τα κλέφτικα τραγούδια στα τραγούδια της επανάστασης του 1821».

«Μια ολοκληρωμένη συλλογή των κλέφτικων τραγουδιών», γράφει ο Κλωντ Φωριέλ στα Προλεγόμενα των Ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, «που ξεκινά από την εποχή που το όνομα κλέφτης χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει τους λίγους Έλληνες, τους οπλισμένους πάνω στα βουνά ώστε να κρατήσουν την ανεξαρτησία τους, θα είχε μεγάλη σημασία. Θα ήταν η πραγματική ιστορία της Ελλάδας από όταν σκλαβώθηκε. Εκεί θα έβλεπε κανείς πως υπήρχε πάντα στα βουνά μια κατατρεγμένη Ελλάδα, άξια κόρη της αρχαίας Ελλάδας. Μια τέτοια ιστορία θα αποτελούσε συλλογή ηρωικών πράξεων πολύ ανώτερων σε λάμψη, καθώς και σε αξιοπιστία, από εκείνην των πολεμιστών της Ιλιάδας: θα ήταν μια αληθινή Ιλιάδα της νεότερης Ελλάδας».

Μολονότι η ολοκληρωμένη συλλογή των κλέφτικων δεν επιτεύχθηκε ποτέ, και μολονότι πολλά εξ αυτών νοθεύτηκαν από λογίους υπερασπιστές του «εθνικώς ορθού», έχει διασωθεί ένα σώμα τραγουδιών όπου ο πόθος για την ελευθερία, την προσωπική ή της κλέφτικης ομάδας, καθώς και η αδιαφορία για τον θάνατο, δηλώνονται με θαυμαστή σαφήνεια και άκρα λιτότητα,

Στα χρόνια του Αγώνα απαθανατίζονται τα σπουδαιότερα γεγονότα της Επανάστασης: ο θάνατος του Διάκου, του Μπότσαρη, του Καραϊσκάκη, του Ανδρούτσου, του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη· κρίσιμες μάχες και αλώσεις πόλεων· η πολιορκία του Μεσολογγίου και η Έξοδος· η δολοφονία του Καποδίστρια. Από κοινού με τις υπόλοιπες πηγές, γραπτές και προφορικές, τα τραγούδια ανασταίνουν μιαν εποχή λίγο πριν η δημιουργία τους αρχίσει να σπανίζει».

Τον Παντελή Μπουκάλα θα συνοδεύσουν και θα πλαισιώσουν μουσικά οι: Φίλιππος Φασούλας (κλαρίνο), Κώστας Γκαϊφύλλιας (κιθάρα), Λίνα Νούτσου (φωνή), Παναγιώτης Κράϊας (φωνή) στις 22/8, και οι: Κώστας Δεδούσης (κλαρίνο), Κώστας Γκαϊφύλλιας (κιθάρα), Λίνα Νούτσου (φωνή) στις 23/8

   

Παντελής Μπουκάλας -Σύντομο Βιογραφικό

Ο Παντελής Μπουκάλας είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος, μεταφραστής και επιμελητής-διορθωτής. Γεννήθηκε στο Λεσίνι του Μεσολογγίου το 1957.

Έχει εκδώσει τα βιβλία ποίησης «Αλγόρυθμος», «Η εκδρομή της ευδοκίας», «Ο μέσα πάνθηρας», «Σήματα λυγρά», «Ο μάντης», «Οπόταν πλάτανος», «Ρήματα» (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010) και «Μηλιά μου αμίλητη», καθώς και το θεατρικό «Το μάγουλο της Παναγίας: Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη».

Επίσης, έναν τόμο βιβλιοκριτικών με τον τίτλο:«Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου», δύο τόμους υπό τον τίτλο:«Υποθέσεις», με επιφυλλίδες του στην Καθημερινή της Κυριακής, και τους τέσσερις πρώτους τόμους της σειράς «Πιάνω γραφή να γράψω… Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι»:

1) «Όταν το ρήμα γίνεται όνομα: Η αγαπώ και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών» (Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου 2017). 2) «Το αίμα της αγάπης: Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση» 3) «Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα: Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή» 4) «Ο Έρως και το Έθνος: Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. Α΄: Έλληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι»

Έχει μεταφράσει τον «Επιτάφιο Αδώνιδος» του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου «Επιτάφιος λόγος – Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας». Επίσης τους «Αχαρνείς» (Εθνικό Θέατρο, 2005), τον «Αγαμέμνονα» (ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, 2005), τις «Τρωάδες» (Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2010), τον «Κύκλωπα» (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, 2017), τις «Θεσμοφοριάζουσες» (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, 2018), την «Ιφιγένεια την εν Αυλίδι», ΚΘΒΕ, 2019, και την «Ελένη» του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2021).