Λαρισαία οικονομολόγος επέλεξε να γεννήσει στο σπίτι χωρίς γιατρό

Νέα μόδα ή συνειδητή επιλογή; Ο φυσιολογικός τοκετός στο σπίτι τα τελευταία χρονιά αποτελεί όλο και πιο συχνή επιλογή για ορισμένες μητέρες.

Γιατί συμβαίνει όμως αυτό, τι ενδιαφέρον βρίσκουν στο να επιστρέφουν στις παλιές μεθόδους; Είναι επικίνδυνο και τι γίνεται στη Λάρισα με το συγκεκριμένο θέμα;

Σε όλα τα ερωτήματα αυτά και σε ακόμη πιο πολλά και ενδιαφέροντα μας απαντά μια Λαρισαία μητέρα τριών παιδιών που μαζί με τον σύζυγό της επέλεξαν να φέρουν στον κόσμο πριν μερικές ημέρες το τρίτο τους παιδί με φυσιολογικό τοκετό στο σπίτι τους, στην φωλίτσα τους όπως χαρακτηριστικά τονίζουν…

Πρόκειται για την Δέσποινα Τσακιστάρα ετών 39 οικονομολόγο και τον σύζυγό της Μίλτο Βραχνάρη ετών 42 ηλεκτρονικό μηχανικό οι οποίοι είναι μόνιμοι κάτοικοι Λάρισας και έχουν τρία παιδιά, την Νεφέλη 4,5 ετών, τον Νέστορα 2,2 ετών και το νεογέννητό τους. 

Η Δέσποινα μας μεταφέρει σε έναν μαγικό κόσμο με τα λεγόμενα της, περιγράφοντάς μας την όλη διαδικασία που έζησε μαζί με την οικογένειά της. Η περίπτωση παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και η ιστορία τους είναι σίγουρα διδακτική και για άλλα ζευγάρια που ίσως σκέφτονται να επιλέξουν τον συγκεκριμένο τρόπο για να φέρουν στον κόσμο το παιδάκι τους. 

Ποιοι οι λόγοι που επιλέξατε τη γέννηση στο σπίτι και πως συλλάβατε την ιδέα; 

«Ουδέν κακόν αμιγές καλού» έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες!  Μία τραυματική εμπειρία με αναίτια καισαρική σε δημόσιο νοσοκομείο ήταν ουσιαστικά ο λόγος για τον οποίο γέννησα στο σπίτι. Αναίτια γιατί είχα συμπληρώσει την 38ή βδομάδα και η κύησή μου θεωρήθηκε ότι ήταν σε παράταση! (σημειωτέον: ήταν μέρες Πάσχα αφού τελικά έφυγα στην 39η βδομάδα και ξαναπήγα 40η βδομάδα για εισαγωγή, 3 μέρες μετά το Πάσχα δηλαδή 18/4/2012) οπότε έπρεπε επειγόντως να γεννήσω γιατί κινδύνευε το μωρό! Έτσι, μου χορήγησαν ωκυτοκίνη και  σε συνδυασμό με έναν ανώριμο τράχηλο, το μωρό πιέστηκε και κατέληξα με καισαρική. Άραγε στη θέση που βρισκόμουν μπορούσα να αμυνθώ και να διαφωνήσω; 

Μετά από την καισαρική, υπήρχαν πολλά προβλήματα είτε μετεγχειρητικά (ας μην ξεχνάμε ότι παρόλο που η καισαρική είναι μία συνήθης πρακτική τοκετού στην χώρα μας που φτάνει στο 60% παρά το 15% που συστήνει ο ΠΟΥ, δεν παύει να είναι εγχείρηση και μάλιστα β’ βαθμού)  τα οποία φέρανε επιλόχειο κατάθλιψη είτε με την εγκατάσταση της γαλουχίας. 

«Αδικία, αναιτιότητα, κενό, παρά φύσιν τοκετός, εγώ φταίω; Μήπως έκανα κακό στο μωρό μου που βγήκε με βία ενώ δεν ήταν έτοιμο να βγει; Ήμουν ανίκανη να γεννήσω; Γιατί κανείς δεν με βοήθησε με την εγκατάσταση της γαλουχίας; Γιατί όλοι μου λέγανε ότι δεν έχω γάλα;Γερό παιδί και σακατεμένη μαμά; Γερό φαινομενικά παιδί; Μου αρκεί αυτό; Δεν είμαι εγώ η υπεύθυνη για το πλάσμα που θα υποδεχτώ; Δεν έπρεπε να γνωρίζω;»… 

Πόσες απορίες, πόσες πληγές! Μου ήταν αδύνατο λοιπόν να σκεφτώ δεύτερη καισαρική που μου πρότειναν όλοι οι γιατροί της πόλης μου όπως επίσης δεν ήθελα να στερηθώ αυτό που πάντα ονειρευόμουν: μία μεγάλη οικογένεια! Η ρόδα όμως γυρίζει! Τι γίνεται στο εξωτερικό; Έκανα τόσα ταξίδια και ειδικά στην Ευρώπη, είχα δει ένα άλλο τρόπο προσέγγισης του τοκετού. Τι λένε οι αριθμοί; Διεκδίκησα την γνώση και το δικαίωμά μου να αποφασίζω μόνη μου για τον εαυτό μου. Ψάχνοντας, μελετώντας άρθρα, διαβάζοντας σχετικά βιβλία, αναζητώντας σχετικές πληροφορίες στο διαδίκτυο οδηγήθηκα βήμα βήμα σ’ ένα επιτυχημένο tolac (ή vbac όπως συνηθίζεται να λέγεται δηλαδή επιτυχημένος φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική) σε ιδιωτική κλινική στη Θεσσαλονίκη. 

Ωραία, σκέφτηκα αλλά πάλι ναι μεν φυσιολογικός τοκετός αλλά όχι φυσικός. Έτσι αποφάσισα να παρακολουθήσω ένα κύκλο μαθημάτων βοηθού μητρότητας όπου εκεί γνώρισα άτομα που είχαν κάνει τοκετό στο σπίτι είτε τον δικό τους είτε στηρίζοντας άλλες γυναίκες που γέννησαν σπίτι ως βοηθοί μητρότητας κι έτσι η ήδη η υπάρχουσα σκέψη δεν άργησε να γίνει ληφθείσα απόφαση. 

Η λύση ήταν πολύ ελκυστική από όλες τις πλευρές, πολύ εύκολη έχοντας ήδη άλλα δύο παιδιά που έπρεπε να φροντίσω χωρίς διακοπή, και αμέσως, με την σύμφωνη πάντα γνώμη και υποστήριξη του συζύγου, αποφασίσαμε να φέρουμε το τρίτο μας παιδί στην θαλπωρή του σπιτιού μας και να ορίσουμε την ομάδα των μαιών που θέλαμε να παραστούν. Απολύτως φυσικά ήθελα να κάνω αυτό που γνωρίζει το γυναικείο σώμα πολύ καλά να κάνει ανά τους αιώνες κι έχοντας αποφύγει το ρίσκο όλων των περιττών ιατρικών πρακτικών (που δημιουργούν νέους κινδύνους), των φαρμάκων που χορηγούν σε μεγάλο ποσοστό, την αναγκαστική και υποχρεωτική ταπείνωση των πράξεων ρουτίνας του νοσοκομείου όπως: υποκλυσμός- ευπρεπισμός, την αντιμετώπιση ότι είσαι ασθενής (οροί, τεχνητή ωκυτοκίνη, επισκηρίδιος, καθετήρες, σύνδεση με monitor που επιβάλλουν όλα αυτά να είσαι ξαπλωμένη).  

Κι έτσι γέννησα στο σπίτι ένα υγιέστατο αγόρι, 3,6 κιλά μ’ έναν υπέροχο κι εξαιρετικά γρήγορο τοκετό! Είναι πλέον βράδυ, «κοίτα να δεις που ξυπνήσαμε το πρωί οι τέσσερίς μας και σε λίγο θα πάμε για ύπνο πέντε» είπε ο άνδρας μου χαρούμενος!  Η αποκατάσταση δε, αμεσότατη! Δε χρειάστηκε ούτε να με κόψουν, ούτε να με ράψουν ούτε να αποχωριστώ το παιδί μου στο ελάχιστο. Περιμέναμε τον ομφάλιο λώρο να σταματήσει να πάλλεται και θηλάσαμε από το πρώτο δευτερόλεπτο. Από την επόμενη μέρα όλα είχαν κιόλας βρει τον ρυθμό τους! 

Δεν φοβηθήκατε για τους κινδύνους; 

Σίγουρα δεν ήταν αυτόματη η απόφαση.  Ανέλυσα κινδύνους και στατιστικά, πιθανότητες αν συμβεί αυτό ή αν τύχει εκείνο, τι κάνω; Συγκεντρώθηκα, προετοιμάστηκα και με ηρεμία, γαλήνη και πίστη αποφάσισα ότι η καλύτερη επιλογή για μένα ήταν να γεννήσω στη «φωλιά» μου, στο σπίτι μου! 

Ενημερωθήκατε προηγουμένως από γιατρούς για την επικινδυνότητα;Ενημερώθηκα αναλυτικά για τους κινδύνους που πιστεύουν οι γιατροί ότι υπάρχουν. Οι γιατροί όμως συνήθως ασχολούνται με την μαιευτική στο πλαίσιο της παθολογίας. Μελετούν και προετοιμάζονται για όλες τις επιπλοκές που θα μπορούσαν να συμβούν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γέννας αλλά ελάχιστα προετοιμάζονται για έναν φυσικό τοκετό και αγνοούν πολλές φορές τους συνηθισμένους παράγοντες που θα μπορούσαν να αλλάξουν κάπως τη διαδικασία χωρίς να αιτιολογούν παρεμβάσεις και μάλιστα σε χώρους που δεν τους βοηθούν (οι αίθουσες τοκετών είναι πολύ αφιλόξενες, με έντονο φως, έλλειψη ιδιωτικού χώρου, έλλειψη δυνατότητας εναλλαγής στάσεων της επιτόκου κ.α.)

Ποια η διαφορά με το να γεννήσει κανείς σε μια κλινική ή νοσοκομείο;

Θεωρώ ότι η γέννα είναι ένα προσωπικό ιδιωτικό γεγονός (αν κρίνουμε και από τις ορμόνες που δρουν κατά τον τοκετό είναι οι ίδιες που δρουν κατά  την ερωτική επαφή) και οποιαδήποτε εισβολή ιατρικής επέμβασης παρεμποδίζει την φυσική εξέλιξή της, παρεμποδίζει το αρχέγονο ένστικτο που έχει κάθε γυναίκα να φέρει εις πέρας μία γέννα. 

Δέχομαι την ιατρικοποίηση της γέννας στο βαθμό που δεν αλλοιώνει την φύση και τον ανθρώπινο χαρακτήρα του τοκετού και είναι επιθυμητή όπου απαιτείται. Η επιστήμη και η τεχνολογία δημιουργήθηκαν για να εξυπηρετούν τον άνθρωπο, να βελτιώνουν την ζωή του και να παρέχουν σωστή περίθαλψη, όχι να γίνεται αυτοσκοπός. Η γυναίκα γεννάει και η επιστήμη δρα προσθετικά, όχι το αντίστροφο! Ένα απλό παράδειγμα είναι η συνήθης πρακτική να είναι ξαπλωμένη μια γυναίκα κατά τον τοκετό της όπως υποχρεώθηκα κι εγώ. Το μωρό όμως σ’ αυτή την περίπτωση υποφέρει καθώς η μήτρα πιέζει την κάτω κοίλη φλέβα και με τις συστολές της να αυξάνονται με συνθετικές ορμόνες σίγουρα δεν απαλύνουν την κατάστασή της. Στο σπίτι έχεις σαφώς ελευθερία κινήσεων, δυνατότητα χρησιμοποίησης διάφορων μεθόδων που κάνουν τις ωδίνες πιο ανεκτές όπως hypnobirthing, χρήση αιθέριων ελαίων, κατάλληλο περιβάλλον με μουσική, χαμηλό φωτισμό, κατάλληλη διακόσμηση,  χρήση rebozo, μασάζ, πιέσεις, χρήση πισίνας και που σίγουρα δεν συναντάς στους χώρους των μαιευτηρίων!  Υπάρχουν όμως και κλινικές (Αθήνα-Θεσσαλονίκη) που δίνουν την δυνατότητα στα ζευγάρια να ζήσουν ένα τοκετό σαν στο σπίτι σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους.  

Ποια τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα κατά την γνώμη σας και την δική σας εμπειρία; Θα το συνιστούσατε ανεπιφύλακτα σε άλλα ζευγάρια;

Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσω ότι δεν γίνονται όλοι οι τοκετοί στο σπίτι. Δεν συνίσταται σε όλες τις γυναίκες και σε όλες τις εγκυμοσύνες, αυτό θα ήταν τουλάχιστον ανεύθυνο. Απαιτεί καλή φυσική κατάσταση της επιτόκου, σωστή διατροφή, βασικές γνώσεις φυσιολογίας, εκμάθηση αναπνοών (όχι αυτές που συνηθίζονται και ακούγεσαι σαν σκυλάκι, η ρηχή αναπνοή δηλαδή αλλά αυτές που γίνονται βαθιά και βοηθούν την σωστή οξυγόνωση του μωρού και χαλαρώνουν την μήτρα), προετοιμασία του σώματος με ασκήσεις yoga εγκύων και κυρίως σωστή ψυχολογική προετοιμασία. 

Η πορεία κύησης πρέπει να είναι απολύτως φυσιολογική και η επίτοκος απολύτως υγιής . Αν τηρηθούν τα πρωτόκολλα και η γυναίκα εμπιστευτεί την φύση της και συνειδητοποιήσει ότι θα γεννήσει μόνη της και δεν θα την «ξεγεννήσουν» τότε το συνιστώ ανεπιφύλακτα. 

Γνωρίζετε άλλα ζευγάρια που το έχουν κάνει στη Λάρισα; Είναι μεγάλος ο αριθμός; Γνωρίζετε γενικά τα στατιστικά στην Ελλάδα;

Γνωρίζω ένα ζευγάρι Λαρισαίων που γέννησε σε γειτονική πόλη πριν λίγα χρόνια και ακόμη ένα ζευγάρι που το έκανε αρκετά χρόνια πριν. Η υπηρεσία που είναι σε θέση να γνωρίζει τους τοκετούς στο σπίτι, μας ενημέρωσε ότι είμαστε οι πρώτοι τα τελευταία πέντε χρόνια στην πόλη μας. 

Η πρόεδρος του συλλόγου Ευτοκία έμαθε για τον τοκετό στο σπίτι αρχές του ’90 όταν κλήθηκε να παρακολουθήσει έγκυες αλλοδαπές, συζύγους υψηλόβαθμων διπλωματικών στελεχών, και οι οποίες την καλούσαν για τοκετό κατ’ οίκον. Από κει και πέρα έχουμε ουσιαστικά στατιστικά στην Ελλάδα: το 1990  σε σύνολο 102.229 τοκετών, Ο,6%  έγιναν στο σπίτι ενώ το 2006 σε σύνολο 112.042 τοκετών το ποσοστό αυξήθηκε στο 1,12%. Το 2011 τοκετοί στο σπίτι γινόταν μόνο σε Αττική και Θεσσαλονίκη. Στην Αττική εκτιμάται ότι γεννούσαν 5 γυναίκες τον μήνα και στην Θεσσαλονίκη 2. 

Στην επαρχία ελάχιστες. Σε χώρες της Ευρώπης η συγκεκριμένη πρακτική είναι πολύ πιο διαδεδομένη αλλά και οι υποδομές εντελώς διαφορετικές. 

Τι χρειάστηκε για να γίνει η γέννα στο σπίτι; Τι εφόδια είχατε;

Εμείς δεν χρειάστηκε να έχουμε κάτι ιδιαίτερο πέρα από ένα καθαρό κι ευχάριστο περιβάλλον. Για όλα φρόντισαν οι μαίες όπως τη μεταφορά πισίνας μιας και οι πόνοι απαλύνονται μέσα στο νερό κατά πολύ, συσκευή tens, αποστειρωμένα βασικά ιατρικά εργαλεία (πχ για την κοπή του ομφάλιου λώρου), βρεφική ζυγαριά, φορητό καρδιοτοκογράφο (Doppler), εφόδια για ανακούφιση των ωδινών όπως peanut ball, rebozo κ.α.

Χρειάστηκε απλά μία μαία; 

Σύμφωνα με τα σχετικά πρωτόκολλα χρειάζονται δύο μαίες και αυτό τηρήθηκε. Η μία μάλιστα είχε διττή ιδιότητα, αυτή της βοηθού μητρότητας που έχοντας περάσει κι εγώ η ίδια τον βασικό κύκλο πιστοποίησης, βοηθήθηκα διπλά.  

Ο σύζυγος ήταν μέσα στο δωμάτιο;

Η παρουσία του συζύγου επιβαλλόταν.  Είχε προετοιμαστεί πάρα πολύ και η βοήθειά του ήταν απλά απαραίτητη όχι μόνο ψυχικά και ψυχολογικά αλλά και πρακτικά. Μου έδινε κουράγιο και μ’ έκανε να αισθάνομαι υπερήρωας σε όλη την διαδικασία! 

Ήταν επώδυνο;

Τα τελευταία χρόνια έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια ο ερχομός του ανθρώπου στη ζωή (τοκετός) να γίνεται ανώδυνος, πράγμα που δεν είναι άμοιρο συνεπειών ενώ στην φύση είναι επώδυνος (και το αντίστροφο με την έξοδό του). Αυτό έχει νόημα, δεν είναι τυχαίο! Ο πόνος ήταν έντονος αλλά έτσι η φύση σε προετοιμάζει, σε κάνει πιο δυνατό  για να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις τις απαιτήσεις της ανατροφής ενός παιδιού. Άλλωστε θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω την τεχνική του hypnobirthing αλλά δεν το ζήτησα ούτε αυτό. 

Το βιώσατε σαν μια γιορτή στο σπίτι;

Ακριβώς! Το μετατρέψαμε σε γιορτή: ήταν όλη η οικογένεια εδώ, το γεγονός καλύφθηκε από φωτογράφους και η αίσθηση ήταν απλά μοναδική και ανεπανάληπτη!  Η μετάβαση στις καινούργιες συνθήκες ζωής έγινε πολύ ομαλότερα.

Ποια τα συναισθήματά σας;

Κατ’ αρχήν δέος και σεβασμό στη φύση και το λέω εγώ που είμαι παιδί της πόλης!  Όταν έχεις την πολυτέλεια να κάνεις αυτό που θες, όταν έχεις την οικογένεια δίπλα σου να σου δίνει κουράγιο και να σου ψιθυρίζει με αγάπη ότι τα καταφέραμε, να σε βοηθάει, όλα τα δύσκολα που είχες αντιμετωπίσει στο παρελθόν ξαφνικά τώρα να γίνονται εύκολα και γρήγορα, τότε αισθάνεσαι μόνο ευγνωμοσύνη και ότι έζησες το πιο γλυκό όνειρο! 

Θα το ξανακάνατε;

Σαφέστατα ναι. 

Σκοπεύετε να αποκτήσετε άλλο παιδί; 

Ήδη θηλάζω δύο παιδιά ταυτόχρονα (tandem), αφιερώνομαι σ’ αυτό όπως έκανα όταν ήρθε το δεύτερο παιδί οπότε προς το παρόν αφήνω το ανάλογο διάστημα. Πάντως αν προκύψει, δεν σκέφτομαι άλλη ελκυστικότερη λύση από την γέννα στο σπίτι. 

Πως πήραν την απόφασή σας οι οικείοι σας; 

Οι οικείοι ενημερώθηκαν αφού είχαν όλα δρομολογηθεί ώστε να μην επηρεαστεί η απόφασή μας. Η πρώτη αντίδραση πολλών ήταν «Μα θα γυρίσετε πίσω τον χρόνο; Έτσι μας ξεγεννούσαν οι μαμές πριν δεκαετίες! Τι μόδα είναι αυτή;», φοβήθηκαν για την ασφάλειά μας και άλλα πολλά. 

Τα πράγματα βέβαια έχουν αλλάξει. Οι γυναίκες που αποφασίζουν να γεννήσουν στο σπίτι είναι ανωτέρου κοινωνικού και μορφωτικού επιπέδου σύμφωνα με στοιχεία της Ευτοκίας, συνειδητοποιημένες  οπότε και δεν μιλάμε για μόδα αλλά για ανάγκη και σίγουρα το συνηθισμένο δεν είναι πάντα το φυσιολογικό! 

Οι μαίες είναι επαγγελματίες υγείας με ανώτερες σπουδές και όχι μόνο με εμπειρία. Πείστηκαν λοιπόν βλέποντας πόσο ενημερωμένοι ήμασταν, πόσο προετοιμασμένοι, με αυτοπεποίθηση και πλέον ήταν κοντά μας σε όλη την διαδρομή. 

Αθανασία Παύλου (Postlarissa.gr)