“Έχω ακούσει πάρα πολλές ιστορίες στη ζωή μου. Μεγάλωσα στις γειτονιές της Λάρισας, και για να πάω σπίτι μου περνούσα από τον περίφημο δρόμο των οίκων ανοχής της πόλης, την οδό Ηφαίστου. Και εκεί ήταν που άκουγα διάφορες φοβερές και τρομερές ιστορίες ερωτικών και ανθρώπινων παθών” αφηγείται ο σκηνοθέτης και ψυχή του Θεσσαλικού Θεάτρου Κώστας Τσιάνος, που έγραψε τον θεατρικό μονόλογο «Ζωή... Χαρισάμενη!», που κάνει απόψε πρεμιέρα σε δική του σκηνοθεσία στο Θέατρο “Προσκήνιο”, με την ηθοποιό Αγγελική Λεμονή στη σκηνική ερμηνεία.
Πρόκειται για την ιστορία της Ζωής, μιας λαϊκής, αγράμματης γυναίκας, αγνώστου πατρός και μητρός, που βρέθηκε στο περιθώριο της ζωής από την πρώτη μέρα που ήρθε στον κόσμο. Μέσα από τα συγκλονιστικά λόγια της περνά όχι μόνο η βασανισμένη ζωή και η ιδιαίτερη διαδρομή και πορεία της, αλλά ταυτόχρονα και η ιστορική διαδρομή της σύγχρονης Ελλάδας που τα γεγονότα της στιγμάτισαν την ίδια και την εποχή στην οποία έζησε.
«Την ονόμασα Ζωή”, λέει ο Κώστας Τσιάνος, “μια γυναίκα που όχι μόνο είναι πάμπτωχη, αγράμματη, αγνώστου πατρός και μητρός, αλλά έχει και τρία εξώγαμα παιδιά από διαφορετικούς πατεράδες το καθένα. Η Ζωή είναι αναγκασμένη να δουλέψει σαν παραδουλεύτρα σε οίκο ανοχής. Έτσι βρέθηκε ανάμεσα σε πόρνες, σωματέμπορους, μαυραγορίτες, νταήδες και όλα τα αποβράσματα της κοινωνίας. Παρείσακτη ακόμα και σ’ αυτό το άθλιο περιβάλλον, η Ζωή κατάφερε, με το παντοδύναμο μητρικό της ένστικτο, ν’ αναστήσει και ν’ αποκαταστήσει τα τρία παιδιά της. Μέσα από την τραγικότητα του βίου της αναδεικνύεται ένα πρόσωπο ιερό, σεβαστό, όπως τόσα και τόσα που δοξάζουν την έννοια της ύπαρξης» υπογραμμίζει.
Ο γνωστός σκηνοθέτης αποκαλύπτει πως η ηρωίδα διαμορφώθηκε ακόμη από στοιχεία που εμπεριέχουν πολλές ανάλογες θεατρικές ηρωίδες, από τη Φιλουμένα Μαρτουράνο, τη Μάνα Κουράγιο, τη Γυναίκα της Πάτρας, αλλά και τη Σπεράντζα Βρανά και την Καίτη Γκρέυ. “Αυτές οι θεατρικές και διάσημες λαϊκές περσόνες αφηγούνται μέσα από το στόμα της Ζωής, σκληρές, τρυφερές και συγκινητικές ανθρώπινες περιπέτειες και ιστορίες. Όλες είχαν παιδιά αγνώστου πατρός. Και έζησαν ιστορίες που συμβαίνουν συνήθως σε απροστάτευτους και λαϊκούς ανθρώπους. Είναι σαν μέσα από αυτές τις ιστορίες να περνά η Ιστορία της ίδιας της πατρίδας” εξηγεί ο κ. Τσιάνος και δεν διστάζει να ομολογήσει πως “σήμερα συμβαίνουν χειρότερα, καθώς τα βάσανα του κόσμου δεν έχουν τελειωμό. Αλλά όλοι αυτοί οι καθημερινοί ήρωες είναι άνθρωποι που δεν χάνουν ποτέ την ανθρωπιά τους”.
Ο βετεράνος σκηνοθέτης θυμάται πως ο σπόρος για να γράψει τη “Ζωή... Χαρισάμενη” είχε πέσει από την εποχή που παρουσίασε πριν χρόνια τη μεγάλη θεατρική επιτυχία “Ο Γάμος” της Βάσας Σολωμού - Ξανθάκη, έργο βασισμένο και αυτό, όπως λέει, σε μια πραγματική ιστορία που ήξερε η συγγραφέας του. “Από εκεί μου μπήκε η ιδέα ότι υπάρχουν κάποιες ιστορίες που κατάφεραν να επιζήσουν και αυτές θα ήθελα να διηγηθώ σε ένα έργο”. Έτσι πήρε σάρκα και οστά η ιστορία της Ζωής, “που τη βρήκαν σαν «πεταμένο σκατό» σ’ ένα κατώφλι, και πέρασε τη ζωή της σε μια Ελλάδα ταλαιπωρημένη από δικτατορίες, πολέμους, κατοχή, την κατάρα του εμφύλιου σπαραγμού, τη ζοφερή μετεμφυλιακή εποχή, τη μετανάστευση, την πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση” τονίζει ο Κώστας Τσιάνος, που επιστρέφει ύστερα από τέσσερα χρόνια στη θεατρική Αθήνα.
Ο σκηνοθέτης μάς αποκαλύπτει πως το έργο ενσωματώνει πολλές γέννες, πολλές ζωές και ιστορίες από πολλούς ανθρώπους, γνωστούς και άγνωστους. Και θυμάται τον Μάνο Χατζιδάκι όταν βρέθηκε την εποχή του Εμφυλίου στη Λάρισα, ακολουθώντας το 1946 ως Επονίτης τον θίασο “Μικρή Σκηνή των Ενωμένων Καλλιτεχνών” με τους Γιώργο Σεβαστίκογλου, Άλκη Ζέη και πολλούς άλλους, που περιόδευαν στη Θεσσαλία παίζοντας, μεταξύ άλλων, και το έργο του Αλέξη Δαμιανού «Το καλοκαίρι θα θερίσουμε».
Ο Κ. Τσιάνος αφηγείται πως στην περιοχή δρούσε η διαβόητη συμμορία του Σούρλα που μετά το τέλος μιας παράστασης, όργανά της όρμησαν στα μέλη του θιάσου κι άρχισαν να τα χτυπούν. Ο Χατζιδάκις πρόλαβε και κρύφτηκε σε ένα σπίτι γυναικών ελευθέρων ηθών όπου παρέμεινε έως ότου πέρασε ο κίνδυνος. “Ο ίδιος αποκάλυψε πως σε αυτό το σπίτι έγραψε το τραγούδι “Τα παιδιά κάτω στον κάμπο”. Πρόκειται για μια ακόμη ιστορία από όπου γεννιέται η ιδέα για το έργο “Ζωή... Χαρισάμενη” καταλήγει ο Κώστας Τσιάνος.
*Την συνέντευξη πήρε η Μάνια Ζούση για την Αυγή
