Μετά από τρείς εβδομάδες κινητοποιήσεων των αγροτών και στη χώρα μας, όλοι πλέον αντιλήφθηκαν ότι δεν πρόκειται για μια άσκηση «επαναστατικής γυμναστικής» και για τα ετήσια μπλόκα των αγροτο-συνδικαλιστών του ΚΚΕ, τα οποία από την τελευταία μαζική κινητοποίηση που έγινε το 2008 είχαν ξεθυμάνει.
Όπως πληροφορούμαστε από τη Λάρισα, αυτό που τάραξε τα νερά στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι το γεγονός ότι από την περασμένη εβδομάδα στα αρχικά μπλόκα του ΚΚΕ προστέθηκαν «γαλάζιοι» αγρότες, σε σημείο που σήμερα να είναι περισσότεροι από όσους υποστηρίζουν αντιπολιτευόμενα κόμματα. Η εξέλιξη αυτή κινητοποίησε όχι μόνο το Μέγαρο Μαξίμου, αλλά και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, το οποίο στο τέλος θα κληθεί να πληρώσει τον λογαριασμό.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του Protagon, αυτό που γνωρίζει πολύ καλά το οικονομικό επιτελείο, το οποίο μετρά το δημοσιονομικά περιθώρια που μπορεί να υπάρξουν στον τρέχοντα προϋπολογισμό και στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (προκειμένου να δοθεί ένα αξιοπρεπές πακέτο ενισχύσεων στους αγρότες από τον Πρωθυπουργό), είναι ότι το πλαίσιο των διεκδικήσεων, πέρα από τις πολιτικές σκοπιμότητες, έχει πραγματικό υπόβαθρο. Αυτό συμβαίνει για τρείς λόγους:
1. Μετά από μια περίοδο δύο ή και τριών ετών εκρηκτικής ανόδου των τιμών των αγροτικών προϊόντων, άρα και του εισοδήματός τους, οι αγρότες εφέτος έχουν απώλειες, καθώς οι τιμές βασικών προϊόντων –σιτάρι, ηλίανθος– διεθνώς έχουν σταθεροποιηθεί ή και υποχωρούν.
Οπως επισήμανε στο τελευταίο οικονομικό δελτίο της η Τράπεζα Πειραιώς, «η αποκλιμάκωση του γεωπολιτικού ρίσκου στην Ουκρανία, η εξομάλυνση των παγκόσμιων πληθωριστικών πιέσεων, η ενδυνάμωση του δολαρίου και οι μειωμένες παγκόσμιες αναπτυξιακές προοπτικές φαίνεται να είναι οι κύριοι λόγοι της σημαντικής υποχώρησης του Δείκτη Τιμών Αγροτικών Προϊόντων το 2023, χρονιά κατά την οποία υποχώρησε 12,91%, έναντι ενίσχυσης 9,87% το 2022».
Σημαντική υποχώρηση παρουσίασαν οι τιμές στα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ) σιταριού (-20,71%), καλαμποκιού (-30,55%) και σόγιας (-14,86%), ενώ λιγότερες απώλειες σημείωσαν οι τιμές σε ρύζι (-4,13%) και βαμβάκι (-2,84%). Στον αντίποδα, ενισχύθηκαν οι τιμές στα ΣΜΕ χυμού πορτοκαλιού (+55,14%), στα βοοειδή (+9,99%), και λιγότερο στη ζάχαρη (+2,69%).
2. Την ίδια ώρα, οι αγρότες βρέθηκαν αίφνης στη θέση των καταναλωτών, καθώς οι τιμές βασικών καταναλωτικών προϊόντων και κυρίως των τροφίμων που αγοράζουν για το σπίτι τους ανεβαίνουν, όταν οι ίδιοι πωλούν σε χαμηλότερες τιμές! Το ακραίο παράδειγμα είναι ότι, ενώ η τιμή του πρόβειου γάλακτος μειώθηκε εφέτος στο 1,50 ευρώ το λίτρο (από 1,70 πέρυσι), η μέση τιμή της φέτας ανέβηκε στα 14 ευρώ το κιλό (από 12 ευρώ πέρυσι). Ανάλογη κατάσταση επικρατεί στην αγορά με τις τιμές του αγελαδινού φρέσκου γάλακτος.
3. Στη Θεσσαλία οι ζημιές στις καλλιέργειες και στην κτηνοτροφία είναι τεράστιες και δεν μπορούν να αποκατασταθούν σε ένα ή και δύο χρόνια. Αρα, πέραν των αποζημιώσεων που δόθηκαν από τον ΕΛΓΑ (150 ευρώ ανά στρέμμα), απαιτούνται ενισχύσεις για να γίνουν ξανά καλλιεργήσιμα τα χωράφια. Και μέχρι να γίνει αυτό, να έχουν εισόδημα οι αγρότες που έχουν πληγεί (ορισμένοι, δε, ανεπανόρθωτα).
Οι αποζημιώσεις που δόθηκαν μέχρι τώρα –πάνω από 300 εκατ. ευρώ για τις πρώτες στεγαστικές ανάγκες και τις ζημιές σε κτηνοτροφία και καλλιέργειες στους θεσσαλούς αγρότες– καλύπτουν μόνο ένα μέρος των χαμένων εισοδημάτων από τις καταστροφές του Daniel, και είναι βέβαιο ότι ειδικά οι καλλιέργειες δεν μπορούν να αποκατασταθούν πλήρως μέσα σε ένα ή δύο χρόνια.
Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας έχει αποτυπώσει το συνολικό ύψος των ζημιών –συμπεριλαμβανομένου του κόστους αποκατάστασης των υποδομών, όπως οι δρόμοι, οι γέφυρες και τα αρδευτικά κανάλια– σε 3,3 δισ. ευρώ και τον χρόνο πλήρους αποκατάστασης της περιοχής σε 4-5 χρόνια. Είναι προφανές ότι εκτός από χρήμα, η Θεσσαλία χρειάζεται και χρόνο.
Ο Θεσσαλικός Κάμπος εκπέμπει SOS
Οπως επισημαίνουν ειδικοί επιστήμονες, πολλοί από τους θεσσαλούς αγρότες κινδυνεύουν να καταστούν τα προσεχή χρόνια κλιματικοί μετανάστες. Σύμφωνα με το πόρισμα των ολλανδών επιστημόνων που επισκέφθηκαν τη Θεσσαλία, μόνο το κόστος αποκατάστασης των υποδομών μετά το χτύπημα της κακοκαιρίας Daniel θα ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ, ενώ το κυριότερο κόστος θα είναι η χαμένη παραγωγή και οι τεράστιες εισοδηματικές απώλειες.
Ορισμένα από τα προβλήματα που παραμένουν, παρά την κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού, είναι ότι δεν έχουν καθαριστεί τα αρδευτικά κανάλια και ότι τα δασαρχεία δεν είχαν μαζέψει κορμούς δέντρων, με αποτέλεσμα να καταλήγουν στις γέφυρες της πεδιάδας, να κλείνουν τα ρέματα και το νερό να πλημμυρίζει τα γύρω χωράφια. Τέτοια προβλήματα έχουν πυροδοτήσει κύμα αγανάκτησης ακόμη και στις τάξεις των «γαλάζιων» αγροτών, οι οποίοι, σημειωτέον, σε όλη την Ελλάδα ψηφίζουν σε ποσοστό 48% Νέα Δημοκρατία.
Συμπερασματικά, απαιτείται ένα άμεσο σχέδιο ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα στη Θεσσαλία, αντικατάστασης των ζωικού κεφαλαίου (υπάρχουν σκέψεις στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για μαζική αγορά από το εξωτερικό ζώων για λογαριασμό των κτηνοτρόφων). Κυρίως, όμως, απαιτείται μια λύση για τα 180.000 στρέμματα πλημμυρισμένων χωραφιών στην Κάρλα, καθώς ενδέχεται να απαιτηθούν ακόμη και τρία χρόνια για να ξανακαλλιεργηθούν. Το ίδιο ισχύει για τα δεκάδες χιλιάδες στρέμματα που είναι πλημμυρισμένα στον κάμπο του Παλαμά, των Φαρσάλων και της Φαρκαδόνας, όπου το πάχος της λάσπης φθάνει το ένα μέτρο.
Η λύση της «πράσινης ΚΑΠ»
Για τις περιοχές αυτές, και εφόσον εξασφαλιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα το εισόδημα των αγροτών που έχασαν τη γη τους, μπορεί να είναι ευκαιρία η «πράσινη ΚΑΠ». Αυτή είναι η πολιτική στην οποία αντιδρά τυφλά το ΚΚΕ.
Συγκεκριμένα, η πρόταση του προέδρου του Πανελλήνιου Γεωπονικού Συλλόγου Δημήτρη Σοφολόγη και του προέδρου του ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας Δημήτρη Ντογκούλη προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είναι να συμπεριληφθούν οι ανωτέρω εκτάσεις σε ένα οικολογικό σχήμα, στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ που είναι υπό διαμόρφωση, έτσι ώστε να λαμβάνουν επιδότηση μέχρι το 2026.
Σε αυτή την πρόταση θα πρέπει, ίσως, να συμπεριληφθούν, πέρα από τα παρακάρλια, περιοχές των δήμων Φαρσάλων, Παλαμά, Φαρκαδόνας, και πιθανόν των Τεμπών και της Αγιάς και Πηλίου, όπου έχουν συμβεί μεγάλες καταστροφές και οι δενδρώδεις καλλιέργειες (μηλιές, αμυγδαλιές, καστανιές και ακτινιδιές) έχουν εμφανίσει σηψιρριζίες, οπότε θα απαιτηθεί επανεμφύτευση δέντρων.
Μετά από όλες αυτές τις διαπιστώσεις, για τις οποίες στην αρχή των κινητοποιήσεων δεν ήταν απολύτως ενήμερο το Μέγαρο Μαξίμου, γίνεται προφανές ότι, πέραν των όσων έχουν εξαγγελθεί, απαιτείται σχέδιο αποζημίωσης των αγροτών που να έχει χρονική διάρκεια και ορίζοντα.
Πέρα από τις άμεσες και αναγκαίες αποζημιώσεις που έχουν καταβληθεί για να βγει ο δύσκολος χειμώνας, προτεραιότητα έχουν οι εισοδηματικές ενισχύσεις. Θα λειτουργήσουν, ειδικά στη Θεσσαλία, ως κίνητρο παραμονής των τοπικών αγροτών και κτηνοτρόφων στη γη, στην κτηνοτροφία και στον τόπο τους.
Ζώης Τσώλης (protagon.gr)
