"Εγώ σας έριξα στη θάλασσα, τώρα εσείς πρέπει να μάθετε να κολυμπάτε". Τη ρήση αυτή του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή, με την είσοδο της χώρας στην τότε ΕΟΚ, επικαλέστηκε ο καθηγητής Ιατρικής και πρώην πρύτανης του ΕΚΠΑ, Χρήστος Κίττας, για να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε το Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρωτολειτούργησε το 1990 με καθοριστική τη συμβολή του ίδιου.
Κατά την αντιφώνησή του στην πρόσφατη τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος, ο Λαρισαίος καθηγητής μοιράστηκε τα παραλειπόμενα ενός γοητευτικού αλλά και απίστευτου από πλευράς υλοποίησης ιστορικού, που εκτυλίχθηκε με αποκορύφωμα το καλοκαίρι του 1990. Τότε που έπρεπε να ανακατασκευαστεί ένα κτίριο γιαπί, να προσληφθούν διδάσκοντες και προσωπικό, να παραληφθεί εξοπλισμός και να γίνει η υποδοχή των πρώτων 33 φοιτητών που είχαν ήδη συμπληρώσει το μηχανογραφικό τους για το νεοσύστατο Τμήμα, το οποίο είχε έδρα τη Λάρισα, αλλά τη Γραμματεία του εγκατεστημένη στον...Βόλο.
Ο κ. Κίττας περιγράφει τους σημαντικότερους σταθμούς αυτής της αγωνιώδους προσπάθειας και δηλώνει περήφανος για το ότι ο σπόρος που μπήκε τότε έχει γεννήσει ένα τεράστιο δέντρο επιστημονικής γνώσης και έρευνας.
Από τη δικτατορία
Οι πρώτες αποφάσεις για την ίδρυση Πανεπιστημίου και Ιατρικού Τμήματος στη Θεσσαλία λαμβάνονται τη δεκαετία του 1970 και δεν υλοποιούνται για ποικίλους λόγους, μεταξύ των οποίων η διαμάχη μεταξύ των θεσσαλικών πόλεων για τις έδρες των Τμημάτων.
Το 1984, ιδρύεται το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με έδρα τον Βόλο και 5 αρχικά Τμήματα, ενώ το 1985 αποφασίζεται η ίδρυση νέων Τμημάτων, μεταξύ αυτών και της Ιατρικής, με έδρα τη Λάρισα. Το 1987, αποφασίζεται η αγορά της Κλινικής Γ. Κατσίγρα (φωτογραφία) για την αρχική εγκατάσταση του Τμήματος και το 1988 υπογράφεται η μελέτη στατικής επάρκειας, ανακαίνισης της Κλινικής και προσαρμογής της στις ανάγκες του Τμήματος.
Στις αρχές του 1990 η κυβέρνηση Ξενοφώντα Ζολώτα με υπουργό Παιδείας των Κώστα Σημίτη αποφασίζει την έγκριση λειτουργίας και την εισαγωγή φοιτητών για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος (1990 - 1991). Ο Χρήστος Κίττας, τότε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, επιλέγεται ως Οργανωτικός Γραμματέας του Τμήματος Ιατρικής.
"Άμα το κάνετε, να μού τρυπήσετε τη μύτη"
"Η απόφαση του πατρικού μου σπιτιού από το Κατσίγρα ήταν 100 μέτρα. Ο πατέρας μου, μηχανικός ο ίδιος, έλεγε άμα εσείς κάνετε Ιατρική Σχολή να μου τρυπήσετε τη μύτη", θυμάται ο κ. Κίττας και περιγράφει όσα ακολούθησαν το αγωνιώδες εκείνο καλοκαίρι, προκειμένου το γιαπί να μετατραπεί σε χώρο επιστημονικής διδασκαλίας και τον Οκτώβριο να αρχίσουν τα μαθήματα.
"Οι λύσεις ήταν εμβαλωματικές και πάντοτε επαφίονταν στην καλή θέληση των ολίγων", σχολιάζει ο καθηγητής, προσθέτοντας πως «η γυναίκα μου εγώ μαζί με τις γραμματείς και τους καθηγητές που είχαν προσληφθεί, μεταφέραμε τα καθίσματα, τα προπλάσματα και άλλον εξοπλισμό, για να μπουν έγκαιρα και να αρχίσουν τα παιδιά».
Τον Οκτώβριο του 1990 οι πρώτοι 33 φοιτητές που φτάνουν στη Λάρισα θα αναγκαστούν να μεταβούν στον...Βόλο για την εγγραφή τους, καθώς εκεί ήταν εγκατεστημένη η Γραμματεία. Σε ό,τι αφορά το Διδακτικό και Ερευνητικό Προσωπικό προκηρύχθηκαν οι πρώτες θέσεις ορισμένου χρόνου, χωρίς μεγάλη προθυμία από υποψηφίους για την κάλυψή τους.
Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο
Η έναρξη των μαθημάτων των πρωτοετών σε ένα ημιτελές κτίριο, με προσωρινούς καθηγητές και με τους ήχους των συνεργείων να δουλεύουν στους άλλους ορόφους, έφερε ανακούφιση, αλλά ένα μεγάλο πρόβλημα αναδυόταν παράλληλα: Δύο χρόνια μετά, οι φοιτητές θα έπρεπε να αρχίσουν κλινικά μαθήματα. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ήταν ακόμα στον σχεδιασμό, ενώ - απίστευτο κι όμως αληθινό - η εγκατάστασή του διεκδικείτο ακόμα από το Βόλο!
Έπειτα από πιέσεις των διοικούντων, των τοπικών αρχών και βουλευτών, το νοσοκομείο δημιουργήθηκε σε παραχωρηθέν από τον Δήμο Λαρισαίων χώρο στο Μεζούρλο. Μέχρι την αποπεράτωσή του, το 1999, τα κλινικά μαθήματα των φοιτητών γίνονταν στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, όχι χωρίς προβλήματα, καθώς υπήρχαν αντιπαραθέσεις μεταξύ γιατρών ΕΣΥ και των πρώτων πανεπιστημιακών που άρχισαν να εκλέγονται.
"Άξιζε τον κόπο"
Ο κ. Κίττας παρατηρεί πως δεν είχε σχεδιαστεί κατάλληλα καμία από τις ελάχιστες απαιτούμενες προϋποθέσεις για την δημιουργία Ιατρικών Σχολών, καθώς οι λέξεις προγραμματισμός και μελετημένη σταδιακά υλοποίηση έχασαν για ακόμη μια φορά την έννοιά τους. Διευκρινίζει πως ανάλογες καταστάσεις υπήρξαν και σε άλλα περιφερειακά πανεπιστήμια, όπως στην Πάτρα, αλλά και στην Ιατρική της Θεσσαλονίκης, που λειτούργησε το 1942 επί Κατοχής, 18 χρόνια μετά την απόφαση ίδρυσής της.
Κάνοντας απολογισμό διαπιστώνει πως η προσπάθεια άξιζε τον κόπο. "Αν με ρωτήσει κανείς τι έχεις κάνει στη διαδρομή σου - και το βιογραφικό μου λέει ότι έχω περάσει από πάρα πολλές θέσεις- επαίρομαι για αυτή την προσπάθεια", λέει, προσθέτοντας πως "ο σπόρος έδεσε καλά και γέννησε ένα τεράστιο δέντρο γνώσης, σε ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια".
Τεχνητή νοημοσύνη και Ιατρική
Η σημερινή πρόκληση για τον ιατρικό και το σύνολο του επιστημονικού κόσμου, σύμφωνα με τον κ. Κίττα, συνδέεται με την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης και γενικά της αλματώδους τεχνολογικής εκπαίδευσης στο οικοδόμημα της εκπαίδευσης. "Πώς θα πάρουμε το καλύτερο κομμάτι αυτής της τεχνολογίας, χωρίς όμως να ξεχάσουμε - ειδικά στην ιατρική - τη σχέση με τον άνθρωπο, με τον Ιπποκρατικό όρκο και την Ιπποκρατική ιατρική. Αυτό θα το βρούμε μπροστά μας και θα είναι ένα από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Ελπίζω να μην αστοχήσουμε", καταλήγει.
Bασίλης Ιγνατιάδης (iatronet.gr)
