Είναι γνωστός από τα αρχαία κείμενα, αλλά μέχρι σήμερα οι αρχαιολογικές έρευνες δεν τον είχαν εντοπίσει.
Πριν από λίγες μέρες όμως, αποκαλύφθηκαν στο Μπεζεστένι Λάρισας τα θεμέλια (στερεοβάτη) αρχαίου ναού, πιθανότατα του γνωστού από τις επιγραφές ναού της Αθηνάς Πολιάδος. Εκεί, γίνονταν εργασίες της Εφορείας Αρχαιοτήτων στο Μπεζεστένι, στο πλαίσιο του έργου του Δήμου Λαρισαίων για την «Αναστήλωση - Επανάχρηση του κτηρίου του Μπεζεστενίου».
Το σημαντικό εύρημα των αρχαιολόγων επιβεβαιώνει τη λατρεία της Αθηνάς στον αρχαία Λάρισα, στην περιοχή της ακρόπολης της πόλης, στον σημερινό λόφο του Φρουρίου, όπου και υπολογιζόταν ότι είναι. Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας η λατρεία της Αθηνάς στον λόφο καθιερώθηκε από την αρχαϊκή περίοδο, ωστόσο ο στερεοβάτης πρέπει να ανήκει στον ναό της ρωμαϊκής ή και ελληνιστικής εποχής.
Τη συγκεκριμένη χρονολόγηση ενισχύει μαρμάρινο άγαλμα της Αθηνάς, που έχει βρεθεί εντοιχισμένο ως οικοδομικό υλικό στα θεμέλια του δυτικού πεσσού του Μπεζεστενίου. Το άγαλμά της Αθηνάς χρονολογείται στην Αδριάνεια περίοδο (117-138 μ.Χ) και αποτελεί ένα από τα καλύτερα αντίγραφα του λεγόμενου τύπου Ince, τα πρότυπα του οποίου ανιχνεύονται σε πρωτότυπες κλασικές δημιουργίες του 5 ου αι. π.Χ.
Η έφορος αρχαιοτήτων κα. Σταυρούλα Σδρόλια και τα στελέχη της Εφορείας ενημέρωσαν τον δήμαρχο Απόστολο Καλογιάννη και τα στελέχη του Δήμου Λαρισαίων για τα ευρήματα στην περιοχή. Στην συνάντηση συμφωνήθηκε ότι Δήμος και Εφορεία, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού θα συνεχίσουν να συνεργάζονται αρμονικά προκειμένου να εξευρεθεί η βέλτιστη λύση για την προστασία των πρόσφατα ευρεθέντων σημαντικών αρχαίων, σε συνδυασμό με την ανάγκη ολοκλήρωσης του έργου στο Μπεζεστένι, ακόμα και εάν χρειαστεί τροποποίηση της εγκεκριμένης μελέτης.
Το Μπεζεστένι της Λάρισας είναι χτισμένο στην κορυφή του λόφου «του Φρουρίου», ο οποίος συνιστούσε την ακρόπολη της αρχαίας και βυζαντινής πόλης. Βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τη βασιλική του Αγίου Αχιλλίου και το α’ αρχαίο θέατρο και μαζί συγκροτούν τον λεγόμενο αρχαιολογικό χώρο του Φρουρίου. Το Μπεζεστένι είναι η μεγάλη σκεπαστή αγορά, που κτίσθηκε από τους Οθωμανούς το διάστημα 1484-1506.
Η αποκατάσταση του Μπεζεστενίου Λάρισας εντάχθηκε ως υποέργο στο Έργο «Αναστήλωση – Επανάχρηση του κτηρίου του Μπεζεστενίου» και χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» 2014-2020» .
Το έργο της Εφορείας περιλαμβάνει την αφαίρεση της επίχωσης στο εσωτερικό του κτιρίου δια της ανασκαφικής μεθόδου, τη συντήρηση και αποκατάσταση του κελύφους και την ανασκαφή στον υπαίθριο χώρο αμέσως δυτικά του μνημείου, όπου σύμφωνα με τη μελέτη χωροθετείται η κατασκευή υπόγειου βοηθητικού κτιρίου.
Σε όλη την έκταση του σκάμματος, το οποίο έχει διαστάσεις 21×13μ. και απαιτούμενο βάθος θεμελίωσης περί τα 3.70-4μ. βρέθηκαν αρχαία κατάλοιπα σε αλλεπάλληλες φάσεις. Μεταξύ των άλλων αποκαλύφθηκαν τμήματα λιθόστρωτης οδού σε δύο επάλληλα στρώματα που οδηγούσε από δυτικά προς το Μπεζεστένι, στρώμα ταφών του α’ μισού του 14 ου αι., κτιριακά κατάλοιπα οθωμανικής, υστεροβυζαντινής και μεσοβυζαντινής εποχής, μικρό εργαστήριο πιθανότατα χύτευσης μετάλλων και πλήθος κινητών ευρημάτων, όπως κεραμική, νομίσματα, μεταλλικά αντικείμενα, αρχιτεκτονικά μέλη κ.ά.
Στο ανατολικό ήμισυ του σκάμματος αποκαλύφθηκε εν μέρει ισχυρή κατασκευή που συνιστούσε τον στερεοβάτη αρχαίου ναού, ο οποίος θεωρείται ότι ταυτίζεται με τον γνωστό από τις επιγραφές ναό της Αθηνάς Πολιάδος. Είναι κατασκευασμένος από μεγάλες σχιστολιθικές πλάκες σε επάλληλες στρώσεις και διατηρείται σε ύψος περίπου 80εκ.
Ενδείξεις για την ύπαρξη ναϊκού οικοδομήματος των αρχαϊκών – πρώιμων κλασικών χρόνων αποτελούν τα αρχιτεκτονικά μέλη από ψαμμολιθικό υλικό που αποκαλύφθηκαν κατά την ανασκαφή, χρησιμοποιημένα ως spolia σε οψιμότερα κτίρια.
Επίσης, έχει εντοπιστεί ημικυκλικός τοίχος πλάτους 1.10μ. ο οποίος κατά σημεία βαίνει κάτω από τον στερεοβάτη του ναού και πρέπει να αντιστοιχεί σε παλαιότερο περίβολο του ιερού τεμένους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δίνουν οι αρχαιολογικές έρευνες, ο πρώτος οικισμός στη θέση της Λάρισας και συγκεκριμένα στο λόφο του Αγ. Αχιλλείου, ανάγεται στη νεολιθική εποχή. Ο λόφος του Φρουρίου, από τότε που ο Λάρισος ίδρυσε τον 6ο αιώνα π.Χ. την πόλη στη νότια όχθη του Πηνειού, ήταν και συνεχίζει να είναι η καρδιά της πόλης. Κατά την αρχαιότητα εκεί βρισκόταν η Ακρόπολη της Λάρισας, το διοικητικό κέντρο. Στην Κλασική εποχή υπήρχαν λαμπροί ναοί, όπως αποδεικνύουν οι επιγραφές.
Στους ιστορικούς χρόνους εδώ ήταν η οχυρωμένη ακρόπολη της αρχαίας Λάρισας με τον περικαλλή ναό της Πολιάδος Αθηνάς και, μετά τη Ρωμαϊκή κατάκτηση τον 2ο προχριστιανικό αιώνα, τον περίφημο ναό του Ελευθερίου Διός. Οι μαρτυρίες των κειμένων δίνουν την εικόνα μιας ακρόπολης οχυρωμένης με ισχυρό τείχος. Σύμφωνα με τις γραπτές πηγές, τα τείχη της ακρόπολης, που δε σώζονται, ανακαινίστηκαν από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό.
Οι Βυζαντινοί έκτισαν φρούριο στη θέση της παλιάς ακρόπολης, η δε Αννα η Κομνηνή ονομάζει τη Λάρισα "Λορυφαίο φρούριο". Ήταν το θρησκευτικό κέντρο της πόλης, με το ναό του πολιούχου Αγίου Αχιλλίου, ενώ στην Τουρκοκρατία λειτούργησε σαν το θρησκευτικό, αλλά και εμπορικό κέντρο, τόσο των Χριστιανών όσο και των Μουσουλμάνων.
Σήμερα στον λόφο σώζεται το μπεζεστένι, η τουρκική αγορά του 15ου αι., στην τοιχοποιία της οποίας είναι εμφανή τα υλικά δομής σε δεύτερη χρήση, προερχόμενα από αρχαία κτίσματα που βρίσκονταν στην περιοχή (ναούς).
Αγγελική Κώττη (liberal.gr)
