Τις τελευταίες μέρες γίνεται πολύς λόγος στα Μ.Μ.Ε. για ‘’ραγδαίες εξελίξεις’’ και ‘’ριζικές ανατροπές’’ στην αγορά γάλακτος με αφορμή προσχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης που τροποποιεί τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών. Στα δημοσιεύματα διεκτραγωδείται η οικονομική ασφυξία που βιώνουν κυρίως οι παραγωγοί αγελαδινού γάλακτος. Επειδή σε ορισμένα δημοσιεύματα αποκρύπτεται μέρος της αλήθειας από πολιτική σκοπιμότητα, η Νομαρχιακή Επιτροπή ΣΥΡΙΖΑ και η Συντονιστική Επιτροπή ΑΝΕΛ Λάρισας έχουμε να παρατηρήσουμε τα παρακάτω σχετικά με το θέμα των γαλακτοπαραγωγών και αγελαδοτρόφων.
(Α) Το τελευταίο διάστημα κάποιες βιομηχανίες αρνούνται να απορροφήσουν μέρος της εγχώριας παραγωγής εξαιτίας των εισαγωγών φθηνότερου γάλακτος από την Ευρώπη. Αυτό συνεπάγεται την αύξηση των αδιάθετων ποσοτήτων του εγχώριου γάλακτος και την αναγκαστική σφαγή των εγχώριων ζώων. Στην σφαγή των εγχώριων ζώων παίζουν ρόλο, ακόμη, η επιβάρυνση του κόστους παραγωγής την τρέχουσα περίοδο αυξημένης κρίσης και άλλες πολιτικές –εγχώριες και ευρωπαϊκές– που αναφέρονται στην εμπορία, την αισχροκέρδεια και την παραπλάνηση του καταναλωτή.
(Β) Απαντώντας το ΥΠΑΑΤ στα δημοσιεύματα για τις πιέσεις που δέχεται η εγχώρια παραγωγή γάλακτος αναφέρθηκε σε συντονισμένο σχέδιο δράσης του για τον έλεγχο της αγοράς του γάλακτος. Δεσμεύτηκε ότι «στο πλαίσιο αυτό δρομολογείται η διασύνδεση ψηφιακών βάσεων του ΥΠΑΑΤ και του Υπ. Οικονομικών για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της ιχνηλασιμότητας όλων των σταδίων της εμπορίας και διακίνησης του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων».
(Γ) Σχετικά με την τροποποίηση (αντικατάσταση του Άρθρου 82) του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών που αφορά στο εμπορικό πρότυπο για το γιαούρτι, αυτή ήταν υποχρέωση στο πλαίσιο των μνημονίων από το 2013 και υλοποιείται ως «προαπαιτούμενο». Με αυτή καθιερώνεται μια μεθοδολογία παραγωγής του κοινού και του στραγγισμένου γιαουρτιού. Ως πρώτη ύλη του γιαουρτιού χρησιμοποιείται το γάλα όπως ορίζεται στον Κανονισμό (ΕΚ) 1308/2013. Δεν επιτρέπεται η χρήση ολικά αφυδατωμένου γάλακτος ή παραγώγων του σε μορφή σκόνης. Επιτρέπεται μόνο η προσθήκη πρωτεϊνών γάλακτος του ίδιου είδους ζώου για τεχνολογικούς λόγους. Παραδοσιακό είναι το γιαούρτι που παρασκευάζεται με την παραδοσιακή μέθοδο, ώστε να φέρει πέτσα στην επιφάνεια του, και προκύπτει από την πήξη αποκλειστικά νωπού ή παστεριωμένου γάλακτος.
Η επικαιροποίηση της νομοθεσίας με ξεκάθαρους πλέον κανόνες εμπορίας δίχως παρεκκλίσεις, αστερίσκους και ειδικές άδειες που κυριαρχούσαν στην αγορά κατά το παρελθόν, θα συμβάλλει στην διαφάνεια της αγοράς και την πλήρη ενημέρωση του καταναλωτή.
(Δ) Σχετικά με την δημιουργία ειδικού καθεστώτος για την ελληνική γαλακτοβιομηχανία να παράγει μόνο αυτή γιαούρτι, κάτι τέτοιο δεν είναι πραγματοποιήσιμο στο πλαίσιο του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών. Το ΥΠΑΑΤ, προκειμένου να προωθήσει τα ελληνικά γαλακτοκομικά προϊόντα, καλείται στις συζητήσεις των Συμβουλίων Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να απαιτήσει την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας προέλευσης του γάλακτος. Παράλληλα αναδεικνύεται δυναμικά το «Ελληνικό Σήμα» προκειμένου να καταστεί ευρέως γνωστό και αναγνωρίσιμο από τους καταναλωτές, αναδεικνύοντας την προστιθέμενη αξία των γαλακτοκομικών προϊόντων που παράγονται αποκλειστικά από εγχώριο γάλα. Σχετικά με το σχέδιο νομοθετήματος της Τσεχίας, η χώρα μας έχει ήδη αντιδράσει έντονα και εκφράσει αιτιολογημένη διαφωνία, η οποία μάλιστα έχει κοινοποιηθεί σε όλα τα κράτη-μέλη, ενώ η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να παρακολουθεί το θέμα στενά.
(Ε) Η Ένωση Ελλήνων Χημικών, ως σύμβουλος σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων, από την μελέτη του σχεδίου νομοθετήματος με θέμα «Ρύθμιση θεμάτων του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών» και ειδικότερα του Άρθρου 82, εκτιμά ότι η επερχόμενη τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά στους κανόνες κυκλοφορίας γαλακτοκομικών προϊόντων (γιαούρτι κοινό κλπ.) στην αγορά δεν εγείρει σε καμία περίπτωση θέματα ασφαλείας ή υποβάθμισης της ποιότητας των αγαθών και, επομένως, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τους καταναλωτές.
(ΣΤ) Σχετικά με τον έντονο ανταγωνισμό που δέχεται κυρίως η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος από την υπερπαραγωγή στην Ε.Ε. λόγω ενιαίας αγοράς, πρέπει να τονισθεί ότι υπάρχουν λύσεις. Τις λύσεις αυτές υπονομεύουν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές των κυβερνήσεων της ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με κυριότερη έκφραση το ξεπούλημα συνεταιριστικών επιχειρήσεων όπως ο Όλυμπος, Αγνό, Δωδώνη κ.α. Οι πολιτικές αυτές επέβαλαν την κυριαρχία ελάχιστων μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι οποίες –στοχεύοντας σε μεγαλύτερα κέρδη– αδιαφορούν για την εγχώρια παραγωγή γάλακτος και την αποδιάρθρωση του κλάδου της παραγωγής αγελαδινού γάλακτος. Η λύση βρίσκεται στις συνεργατικές πρωτοβουλίες στον τομέα της διάθεσης και εμπορίας του προϊόντος στο πρότυπο του ΘΕΣΓΑΛΑ. Τέτοιες πρωτοβουλίες μπορούν να αναληφθούν και στο μεγάλο ζήτημα της συμπίεσης του κόστους παραγωγής. Οι συνεχείς έλεγχοι από θεσμικά όργανα του κράτους κατά μήκος όλης της αλυσίδας παραγωγής και εμπορίας μπορούν να πατάξουν φαινόμενα παραβατικότητας, τα οποία πλήττουν την εγχώρια παραγωγή. Η κάλυψη μπορεί και πρέπει να συμπληρώνεται από τους Έλληνες καταναλωτές οι οποίοι πολλές φορές αδιαφορούν για την ανάγκη να προτιμηθούν προϊόντα εγχώριας παραγωγής.
Σχετικά με το γιαούρτι, ασφαλώς δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε σε κανέναν να παράγει γιαούρτι. Μπορούμε όμως να εμποδίσουμε να ονομάζεται ελληνικό γιαούρτι. Το ΥΠΑΑΤ πρέπει να προωθήσει με πρωτοβουλίες και συντονισμένη δράση σε όλα τα επίπεδα την κατοχύρωση του ελληνικού γιαουρτιού ως Π.Ο.Π.
